سیر تکاملی قهوه
به نظر میرسد که منطقه آفریقا مرکزی منشأ اصلی انواع گونه های کافئا می باشد که شامل دو گونه تجاری بسیار مهم کافئا کانفورا (روبوستا )است .
گونه عربیکا در اصل یک درخچه زیر رست بود که در جنگل های جنوب غربی اتیوپی و شمال کنیا در ارتفاعات بین ۱۳۰۰ تا ۲۰۰۰ متر رشد میکرد . گونه کافئا عربیکا در همین چند سال اخیر پس تحقیقات گسترده ای که پیرامون قهوه در قرن بیستم انجام گرفت به صورت رسمی شناسایی شد .
در سال ۱۹۹۹ به واسطه تحلیل و بررسی مولکولی و سایتوژنتیک روشن شد که این گونه حاصل هیبزیداسیون طبیعی دو اکوتیپ مرتبط با گونه کافئا یوجین و کافئا کانفورا است.
واگرایی ژنتیکی کمی که بین دو ژنوم تشکیل دهنده قهوه عربیکا و آن دسته از گونه های یافت شده وجود دارد این فرضیه را تقویت می کند که قهوه عربیکا حاصل یک رویداد نسبتا جدیدی است که به ۱۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ سال قبل از میلاد بر می گردد.
گونه کافئا کانفورا از جنگل های کم ارتفاع مرطوب استوایی نشات گرفته است .
تا به امروز دو تیپ ژنتیکی کوییلو و روبوستا از این گونه شناسایی شده اند. کوییلو از لحاظ توزیع بسیار اندک است
یکی از زیر شاخه های آن کانیلون است که عمدتا در برزیل کشت می شود .
دو گروه از روبوستا به عنوان مهمترین گروه ها تعریف شده اند.
کنگویی ( آفریقا مرکزی ) و گینه ای (ساحل عاج و گینه ) . هر گروه بر اساس تغییرات ریخت شناسی (مورفولوژی) شرایط رشد و تطبیق با شرایط زیست محیطی طبقه بندی می شوند.
مطالعات مرتبط با تنوع مولکولی سبب شد تا با توجه به تفاوت های دقیق تری که از هر گروه به دست آمد آنهارا به هفت زیر گروه تفسیم کنند .
D (Guinean)
SG1 or A ( Conilon )
SG2 or B (Central African Republic)
E ( Congolese )
C (Cameroon)
Uganda
R (Democratic Republic of Congo) ( Dussert et al., 1999: Cubry , 2008; Gomez et al.,2009).
با وجود حجم اطلاعات که درباره گونه کافئا در اختیار داریم تاریخچه تکامل این گونه هنوز ناقص است.
با این حال در سال های اخیر فن آوری جدید ژنومی که برای مطالعه گیاه قهوه به کار گرفته شده به ما دید وسیع تری در ارتباط با تکامل ژنوم قهوه داده است.