کاشت داشت و برداشت و عمل آوری
قهوه‌ای که هر روز از آن لذت می‌برید، راه زیادی را پیموده تا به فنجان شما برسد. بذر قهوه از زمان کاشته شدن تا زمانی که به شکل دانه‌های آماده به دست شما برسد، 10 مرحله اساسی را پشت سر می‌گذارد.
مرحله اول: کاشت
دانه قهوه در واقع همان بذر قهوه است. بذر قهوه پس از خشک شدن، برشته‌شدن و آسیاب شدن آماده استفاده در انواع دستگاه‌های قهوه‌ساز است؛ اما اگر این فرآیند‌های گفته شده روی آن انجام نشود، می‌توان از همان دانه قهوه به جای بذر استفاده کرد و در خاک کاشت تا دوباره یک درخت قهوه از آن پدید آید.
عموماً بذر قهوه را در سایه گلخانه‌های مسقف می‌کارند. بذر کاشته شده را به دور از روشنایی خورشید به قدری آبیاری می‌کنند تا نیروی لازم برای کاشت دائمی در زمین را پیدا کنند. کاشت آن‌ها در زمین‌های خارج از گلخانه معمولا در فصول باران‌تر انجام میشود تا گیاه به هنگام ریشه‌زدن از نهایت رطوبت خاک بهره کافی ببرد.
مرحله دوم: برداشت گیلاس‌های قهوه
بسته به نوع بذر کاشته شده، معمولا 3 تا 4 سال طول می‌کشد تا درخت قهوه تازه کاشته شده میوه دهد. میوه درخت قهوه را گیلاس قهوه می‌نامند. هنگامی که گیلاس‌های قهوه به رنگ قرمز روشن در آیند، آماده برداشت هستند.
معمولا برداشت عمده قهوه سالی یک بار انجام میشود. در برخی کشورها مانند کلمبیا درخت‌ها سالی دوبار میوه می‌دهند. در این صورت سالیانه یک برداشت اصلی و یک برداشت دوم انجام میشود.
در بیشتر کشورها، برداشت قهوه با دست و توسط کارگران در شرایط بسیار دشوار انجام میشود. امروزه در برخی نقاط مانند مزارع کشور برزیل که صاف و مسطح و انبود هستند، برداشت‌ها به صورت ماشینی هم انجام میشود. میوه‌های قهوه چه با دست چیده شوند چه ماشین، می‌بایست به یکی از دو روش زیر آن‌ها را چید.
برداشت نواری: در این نوع برداشت تمام گیلاس‌های درختان قهوه به یک باره چیده میشود. این روش هم با دستگاه و هم با دست قابل اجرا است.
برداشت گزینشی: در روش برداشت گزینشی فقط گیلاس‌های کاملاً رسیده چیده می‌شوند و باقی گیلاس‌ها روی شاخه باقی می‌مانند. در این روش کارگران هر هشت تا ده روز به مزارع قهوه می‌روند و گیلاس‌های رسیده را برداشت می‌کند. از آنجایی که این روش بسیار پر هزینه و پر زحمت است و نمی‌توان از ماشین استفاده کرد، فقط در برداشت دانه عربیکای بسیار مرغوب کاربرد دارد.
یک کارگر حرفه‌ای مزرعه قهوه می‌تواند روزانه بین 45 تا 90 کیلو گیلاس قهوه برداشت کند. این مقدار برابر با 9 تا 18 کیلو دانه قهوه قابل استفاده است. محصولی که کارگران می‌چینند، روزانه به دقت وزن میشود و بر اساس همان وزن مزد دریافت می‌کنند.
مرحله سوم: عمل‌آوری دانه‌های قهوه
دانه‌های قهوه که چیده شدند، برای جلوگیری از فاسد شدن گیلاس‌های قهوه بلافاصله مرحله عمل‌آوری دانه‌های قهوه باید آغاز شود. بسته به نوع بذر قهوه و محل کشت درخت قهوه، گیلاس‌ها به یکی از دو روش زیر عمل‌آوری می‌شوند
روش خشک: این روش که سنتی و بسیار پر قدمت است، بیشتر در کشور‌هایی که محدودیت‌های استفاده از آب دارند، کاربرد دارد. در این روش گیلاس‌های قهوه روی سطح صاف و پهناوری پهن می‌شوند تا به تدریج زیر نور خورشید خشک شوند. شب‌هنگام یا به هنگام بارندگی روی آن‌ها را می‌پوشانند تا رطوبت زده نشوند. بسته به محیط‌‌ها و آب و هوا این روش ممکن است تا چندین هفته طول بکشد. آن‌قدر این کار را ادامه می‌دهند تا رطوبت درون گیلاس‌ها به 11 درصد برسد.
روش مرطوب: در این روش در همان ابتدا گوشت گیلاس قهوه را با استفاده از دستگاهی مخصوص می‌کنند. سپس دانه قهوه که فقط یک پوست کاغذی رویش را می‌پوشاند، شک می‌کنند. پس از این مرحله دانه‌ها را از مجاری آب عبور می‌دهند. در این مجاری، دانه‌های سنگین‌تر به زیر فرو می‌روند و دانه‌های سبک‌تر روی آب می مانند. سپس دانه‌ها را درون استوانه‌هایی مخصوص می‌اندازند که با توجه به اندازه تفکیک شوند.
پس از تفکیک دانه‌های قهوه، آن‌ها را در مخزن‌های تخمیر بسیار بزرگ و پر شده از آب می‌اندازند. بسته به مختصات محل کشت، نوع دانه قهوه و آب و هوا، این دانه‌های قهوه بین 12 تا 48 ساعت در این مخزن‌ها می‌مانند تا لایه نرم و موسیلاژی روی دانه‌های قهوه که به آن پارانچیما می‌گویند جدا شود. عامل جدا شدن این لایه‌های کاغذی از دانه قهوه نیز، آنزیم‌هایی است که به طور طبیعی در قهوه وجود دارد. پس از این مرحله قهوه‌ها در کانالی مخصوص شسته می‌شوند و سپس آب آن‌ها گرفته میشود.
منبع: کتاب «از بذر تا فنجان»
بهترین دانه و پودر های قهوه را از بلک کافی تهیه نمایید.
